
ENERJİ TASARRUFU VE YAZ SAATİ UYGULAMASI
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Bayraktar, CHP Edirne Milletvekili Ahmet Baran Yazgan’ın kalıcı yaz saati uygulamasına ilişkin yazılı soru önergesine yanıt verdi. Bakan Bayraktar, İstanbul Teknik Üniversitesi tarafından yürütülen çalışmanın sonuçlarına göre sabit saat uygulamasına geçildiğini anımsattı. Bu uygulama öncesinde 17.00’de gerçekleşen akşam puantının zamanla ilerleyerek daha geç saatlere yayıldığını, bu durumun puantın yönetimini daha basit hale getirdiğini ifade etti. Bayraktar, Ekim 2016’dan Mart 2024’e kadar, yaz saati uygulaması ile yaklaşık 20 milyar lira değeri olan 11,252 milyar kilovatsaat (kWh) enerji tasarrufu sağlandığını bildirdi. Bu tasarrufun dönemler arası dağılımını paylaşan Bayraktar, 2016 Ekim ile 2017 Mart arasında 1,308 milyar kWh, 2017 Ekim ile 2018 Mart arasında 1,365 milyar kWh, 2018 Ekim ile 2019 Mart arasında 1,345 milyar kWh, 2019 Ekim ile 2020 Mart arasında 1,380 milyar kWh, 2020 Ekim ile 2021 Mart arasında 1,439 milyar kWh, 2021 Ekim ile 2022 Mart arasında 1,513 milyar kWh, 2022 Ekim ile 2023 Mart arasında 1,406 milyar kWh, 2023 Ekim ile 2024 Mart arasında ise 1,496 milyar kWh tasarruf sağlandığını açıkladı.
ARAŞTIRMA VERİLERİ VE ANALİZLER
Bakan Bayraktar, meteoroloji mühendisliği, elektrik mühendisliği, psikoloji, sosyoloji ve ekonomi alanlarında çalışmalar yapan akademisyenler ile uzmanlardan oluşan bir ekip tarafından hazırlanan raporun yönetici özeti bilgilerini de yanıtında paylaştı. Araştırmalar, Türkiye’nin son 6 yılına ait elektrik tüketimi, sıcaklık, nem ve bulutluluk verilerini saatlik zaman diliminde ele aldı. Yaklaşık 100 milyon satırdan oluşan bu verilerde her bir satırda 5 veri bulunuyor yani toplamda 500 milyon saatlik elektrik tüketim verisi ve bunun yarısı kadar meteorolojik veriler kullanıldı. “Ana Bileşenler Çözümlemesi, Doğrusal Çoklu Regresyon, Saat Değişim İndeksi ve Puant Değerler Analizi” gibi yöntemlerin analizleri gerçekleştirilip sonuçları değerlendirildi. Toplamda yaklaşık 1 milyar veri kullanarak araştırma tamamlandı.
DİĞER ÜLKELERDEKİ UYGULAMALAR VE ZAMANSAL FARKLILIKLAR
Araştırma sonuçlarında, Rusya Federasyonu’nda 11 farklı zaman dilimi bulunduğu ve doğu ile batı arasındaki zaman farkının 9 saat olduğu belirtildi. ABD’de doğu ile batı arasındaki zaman farkı 4 saat iken, Kanada’da bu fark 5 saati bulabiliyor. Ülkeler, bu doğal farklılıklara rağmen ekonomik ve idari süreçlerini uluslararası süreçlerle başarıyla düzenliyor. Ülkemize dayatılan ortak bir zaman dilimine buluşma zorunluluğunun olmadığı da vurgulandı.
KARANLIKTAN YARARLAMA VE KÜRESEL İŞLETLER
Kış saati uygulaması başladığında, gün uzunluğuna bağlı olarak farklı mesai saatleri göz önüne alınarak illerin karanlıkta kalma saatleri hesaplandı ve haritaları oluşturuldu. Böylece gün ışığından en fazla yararlanacak mesai saatlerine ait en uygun değerler belirlendi. Analizler sonucunda kış saati uygulamasının getirdiği ek elektrik tüketimleri 08.00-17.00 saatleri için 626.068 – 2.375.061 MWh, 08.30-17.30 saat aralığında ise 5.788.685 – 6.523.240 MWh, 09.00-18.00 saat aralığında 5.885.005 – 6.450.746 MWh arasında değişebiliyor. Bu verilerin, kış saati uygulamasının geçtiği yılların ortalama toplam tüketimleriyle karşılaştırıldığında yüzde 8,58’e kadar çıkabildiği, yıllık toplam elektrik tüketimi ile karşılaştırıldığında ise yüzde 3,62’ye kadar yükselebileceği tespit edildi.
KALICI YAZ SAATİ UYGULAMASI VE EKONOMİK YANSIMALARI
Çalışmada, yıl boyunca kesintisiz yaz saati uygulamasına geçilmesi alternatifinin mevcut duruma göre Türkiye’deki elektrik tüketimin değişikliğinin finansal boyutu değerlendirdi. Farklı mesai saatlerine göre ortalama 1 milyar 897 milyon 135 bin 508 TL, en yüksek düzeyde ise 2 milyar 685 milyon 617 bin 908 TL ekonomik kaybın oluşabileceği hesaplandı. İklim değişikliği gibi önemli süreçlerin göz önüne alındığında, kış ve yaz saati uygulamaları arasındaki ek elektrik tüketimin karbon üretimi açısından daha büyük bir zarara yol açabileceği belirtildi. Tüm bu somut verilere dayanan hesaplamalar sonucunda kış saati uygulamasının enerji tüketimi açısından ülkemize olumlu bir katkı sunmadığı, aksine elektrik tüketiminin artmasına yol açtığı ortaya konuldu. Güneş ışığından daha fazla yararlanma ilkesinin esas alınması gerektiği, bu nedenle yaz saati uygulamasının yıl boyunca sürdürülmesinin enerji planlaması, ekonomik kazanç ve sosyolojik açıdan daha mantıklı olacağı ifade edildi.
AVRUPA’DAN GELEN ÖNERİLER
Bakan Bayraktar, sabit saat uygulaması ile ilgili Avrupa Parlamentosu’nun 26 Mart 2019’da üye ülkelere tek saat uygulamasına geçmesini önerdiğini hatırlatarak bu konunun önemini vurguladı.