
ISRAİL LİMANLARINDAN YÜK İNDİRİLMESİ YASAKLANDI
Ticaret Bakanlığı, Türkiye-Filistin ikili ticaret mekanizmasına dahil olmayan yüklerin, İsrail limanlarından ya da bu ülkeden gelen yüklerin Türkiye limanlarına indirilmesi veya İsrail’e herhangi bir mal yüklenmesi yasaklandığını duyurdu. Bakanlık, “Türkiye’nin İsrail ile Ticareti Durdurma Süreci Hakkında Bilgi Notu” ile sürecin başlangıcından bu yana atılan adımları detaylandırdı. Notta, İsrail’in Filistin’e yönelik saldırıları nedeniyle alınan önlemlere dikkat çekildi ve toplamda 15 soru ile bu soruların yanıtları verildi.
İSRAİL İLE TİCARETTE AZALMA
Soru 1’e göre, İsrail’in 7 Ekim 2023 tarihindeki saldırılarından sonra Türkiye-İsrail ticaretinin devam edip etmediği merak ediliyordu. Cevapta, ticaretin %32 oranında azaldığı ve Türkiye’nin İsrail’e ihracatının %30, ithalatının ise %43,4 düştüğü kaydedildi. O tarihten bu yana savunma amaçlı ürünlerin ticareti yapılmadı ve 9 Nisan 2024 itibarıyla 1019 ürün grubunun ihracatı kısıtlandı. Ayrıca, 2 Mayıs 2024’ten itibaren tüm ithalat ve ihracat işlemleri tamamen durduruldu.
SERBEST TİCARET ANLAŞMASI DURUMU
İkinci soruda, Türkiye-İsrail Serbest Ticaret Anlaşması’nın durumu sorgulandı. Cevapta, ticaretin tamamen durmasından dolayı anlaşmanın fiilen yürürlükte olmadığı ifade edildi. Üçüncü soruda, Türkiye’den çıkan gemilerin İsrail limanlarına yanaşıp yanaşamayacağı soruldu. Cevapta, Türkiye’den Filistin’e gönderilen malların %98’inin, Filistin’in İsrail tarafından kontrol edilen limanlarından geçmek zorunda olduğu belirtildi.
GEMİLERİN ROTASI VE MÜDAHALE POLİTİKASI
Soru 4’te, gemilerin başka ülkelere uğrayıp uğramadığı ve Türkiye’nin bu duruma müdahale edip etmediği sorgulandı. Cevapta, Türkiye’nin deniz yetki alanında olan gemilerin suiistimallerini takip ettiği belirtildi. 5. soruda, komşu ülkelere ihracat artışının nedenleri soruldu. Buna yanıt olarak, belirtilen ülkelerde olağan bir durum olmadığı ve benzer artışların diğer ülkelerde de görüldüğü ifade edildi.
FİLİSTİN İLE TİCARET
Soru 6’da, Filistin’e kozmetik ya da çelik gibi ürünlerin gidip gitmediği sorgulandı. Cevapta, Filistin’in büyük bir nüfusunun temizliğe ve inşaat malzemelerine ihtiyacı olduğu, dış ticaretin yalnızca Filistin Milli Ekonomi Bakanlığı’nın izniyle yapılabileceği belirtildi.
YÜK VE GİDEN GEMİLERİN DURUMU
Soru 7’de, Türkiye limanlarına yanaşan ve yük taşıyan gemilerin durumu ile ilgili bilgi verildi. Cevap, “İsrail limanlarından veya İsrail menşei taşıyan, Türkiye-Filistin ikili ticaret mekanizmasına dahil olmayan hiçbir yükün Türkiye limanlarına indirilmesine ve limanlardan İsrail’e gitmek üzere herhangi bir malın yüklenmesine müsaade edilmemektedir” şeklinde oldu.
İSTATİSTİK VERİLER VE TEPKİLER
Soru 8’de, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerinde İsrail ile ticaretin nasıl göründüğü sorgulandı. Cevapta, Mayıs 2024’ten itibaren ithalat ve ihracatın gerçekleşmediği belirtildi. Ayrıca, soru 9’da İsrail resmi verisinin doğruluğu tartışıldı; Türkiye’nin ticaretinin Filistin ile devam ettiği vurgulandı.
ENERJİ TRANSFERİ VE İDDİALAR
Soru 11’de, Türkiye üzerinden İsrail’e petrol sevkiyatının yapılıp yapılmadığı soruldu. Cevapta, Enerji Bakanlığı’nın açıklamasına göre bu iddiaların tamamen asılsız olduğu ifade edildi. Türkiye’nin İsrail’e jet yakıtı gönderip göndermediği de sorgulandı ve Türkiye’nin böyle bir gönderimde bulunmadığı belirtildi.
FİLİSTİN’E MAL SEVKİYATI
Son olarak, soru 15’te, İsrail’in Filistin’e mal sevkiyatına izin vermediği, bu nedenle nasıl ürünlerin Filistin’e gittiği soruldu. Cevapta, İsrail’in sadece Gazze özelinde ticareti yasakladığı, Batı Şeria’ya mal tedarikinin ise uluslararası anlaşmalar çerçevesinde mümkün olduğu ifade edildi.