İran, Trump ile ilişki kuracak mı?

TRUMP’IN İRAN İLE İLİŞKİLERİ
ABD Başkanı Donald Trump, 2015 yılında İran ile dünya güçleri arasında imzalanan nükleer anlaşmadan çekilerek İran’a sert ekonomik yaptırımlar uyguladı ve İran’ın en üst düzey generalini öldürmesi için emir verdi. Federal savcıların yaptığı açıklamaya göre, İran, seçimlerden önce Trump’a suikast planları yapmış. Ancak geçmişe rağmen, İran’daki birçok eski yetkili, uzman ve köşe yazarı, hükümete Trump ile ilişki kurması için çağrılarda bulundu. Reformist gazete Shargh, İran’ın yeni ve daha ılımlı Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan’ın “geçmişteki hatalardan kaçınması ve pragmatik bir politika benimsemesi gerektiğini” vurguladı. “Bu tarihi fırsatı kaçırmayın” diyerek durumu ifade etti.
HAKİKAT KİTAP HAZIRLIĞI
Hükümet politikalarını tartışmaya yetkili olmadıklarından dolayı isimlerinin belirtilmesini istemeyen beş İranlı yetkili, Pezeşkiyan hükümetindekilerin de bu görüşte olduğunu aktarıyor. Trump’ın anlaşmalar yapmayı sevdiğini ve Cumhuriyetçi Parti’deki üstünlüklerinin daha kalıcı bir anlaşmaya zemin hazırlayabileceğini belirtiyorlar. İran hükümetinin eski siyasi danışmanı Hamid Aboutalebi, İran Cumhurbaşkanı’na yazdığı açık mektupta “İran-ABD ilişkilerinde değişim için bu tarihi fırsatı kaçırmayın” dedi. Aboutalebi, Pezeşkiyan’a Trump’ı tebrik etmesini ve ileriye dönük bir politikayı benimsemesi için yeni bir ton belirlemesini önerdi.
İÇ POLİTİKALAR TEMEL BELİRLEYİCİ
İran’daki kritik kararların dini lider Ayetullah Ali Hamaney tarafından alındığı ve Hamaney’in Trump ile müzakereleri yasakladığı hatırlatılıyor. Pezeşkiyan Trump ile müzakere etmek istese de Hamaney’in onayını almak zorunda olacak. Devrim Muhafızları’ndan bazı muhafazakârlar ise Trump ile angajmana karşı çıkıyor. ABD Adalet Bakanlığı, İran Devrim Muhafızları’nın Trump’ın kampanya bilgisayarlarını hacklediğini ve internette dezenformasyon yaydığını belirtti. İran Dışişleri Bakanı Abbas Araghchi, bu suçlamaları “uydurma bir senaryo” olarak nitelendirerek İran’ın Amerikan halkının başkanlarını seçme tercihine saygı duyduğunu belirtti.
SIKINTILI POLİTİKALARI BELİRLİYOR
Reza Salehi, yaptığı açıklamada “Trump ile müzakere etmek, İran’ın yeni hükümeti için siyasi açıdan zorlu olacak” dedi. Salehi, Trump ile herhangi bir işbirliğinin, General Kasım Süleymani’ye ihanet anlamına geleceğini belirterek kodlamalarının olmadığını ifade etti. Ancak Salehi, “Trump’ın selefine kıyasla İran’a fayda sağlayacağını” söyleyerek Trump’ın anlaşma yapma arzusunu öne çıkardı. Beş yetkili, Trump ile ilişki kurmak isteyenlerin bile dış politikanın büyük ölçüde Trump’ın liderlik tarzına bağlı olacağını aktarıyor. Trump, İran’a zarar vermek istemediğini belirtiyor ve temel talebi nükleer silah geliştirilmemesi.
İSRAEL İLE İLİŞKİLER ÜZERİNE TARTIŞMALAR
Geçen ay İsrail’in, İran’daki üst düzey komutanlarının öldürülmesine cevap olarak, İran’a balistik füze fırlatmasının ardından önemli bir karar alması gerektiği gündeme geldi. Trump, İsrail’e destek veren bir lider konumunda. İran ve İsrail arasındaki gerilim, yeni Trump yönetimi ile artabilir, bu da ilişkiler kurma şansını tehlikeye atabilir. Beş İranlı yetkili, Trump’ın dış politika hedeflerinin İran için faydalı olabileceğini belirtti. Gazze ve Lübnan’daki savaşların sona erdirilmesi de bu bağlamda önemli bir konu olarak değerlendiriliyor.
GİZLİ STRATEJİLERİN DEĞİŞİMİ
Biden yönetimi sırasında İran, Trump ile ilişki kurmayı reddetti ve yapılan anlaşmalar içindeki umutlar yerine, mevcut yaptırımların artması durumunda bir sonraki yönetimle yapılacak bir anlaşmanın olabileceğini düşündü. Biden yönetiminin yaşattığı hayal kırıklığı, yönetimdeki kişilerin Cumhuriyetçi bir yönetimle ilerideki ilişkilerinin daha kalıcı olabileceği üzerinde düşünmesine yol açtı. Pezeşkiyan, Batı ile ilişkilerin düzelmesine bağlı ekonomik rahatlama umudunu vurguladı. Pezeşkiyan, “Bizim için Amerika’daki seçimleri kimin kazandığı önemli değil,” diyerek, “kendi iç gücümüze güveniyoruz” ifadelerini kullandı.